متریزامید

METRIZAMIDE

موارد مصرف:

این دارو با تزریق داخلنخاعی برای انجام میلوگرافی ناحیه کمر،سینه، گردن یا تمام ستون فقرات مصرفمیشود. تزریق مستقیم آن با استفاده ازروشهای رادیولوژی استاندارد برای نمایانساختن سیسترن قاعدهای مغز استفادهمیشود. موارد مصرف دیگر این داروعبارتند از: سیسترنوگرافی از فضاهایزیرعنکبوتیه، مشخصکردن بطنهای مغز بارادیولوژی استاندارد، تزریق داخل عروقیبرای آنژیوکاردیوگرافی در کودکان وآرتریوگرافی شریانهای محیطیبزرگسالان، آرتریوگرافی سر و گردن وپرتونگاری از مفاصل. همچنین به عنوانافزایش دهنده کنتراست در مقطعنگاریکامپیوتری از بدن مصرف میشود.

فارماکینتیک:

مکانیسم:

ترکیبات آلی ید در هنگام عبوراز مجاری مختلف بدن با جذب اشعه Xباعث تشخیص ساختار بافت موردنظرمیشوند. شدت جذب اشعه به غلظت یدبستگی دارد. از اثرات دیگر این دارو مهاررقابتی جایگاه گلوکز در هگزوکیناز مغزیاست.

موارد منع مصرف:

در صورت وجودحساسیت به ید و ترکیبات حاوی ید،دهیدراتاسیون، بیماریهای کلیوی یا کبدیو نارسائی شدید کلیوی این دارو را نباید ازهیچکدام از راههای مصرف تجویز نمود. همچنین برای هر یک از راهها موارد منعمصرف بطور اختصاصی در زیر ذکر شدهاست: فئوکروموسیتوما (داخل عروقی)، دیابتقندی و عدم تشکیل ادرار (اوروگرافیدفعی)، عفونت در نزدیک مفصل مورد نظر(پرتونگاری از مفصل).

هشدار:

به علت اثر اسموتیک این داروهادر دفع و از دست رفتن آب بدن از طریقادرار، در شیرخواران، خردسالان یابیماران سالخورده، به خصوص درصورت ابتلای به پرادراری، کم ادراری،دیابت یا کاهش قبلی آب بدن ممکن استبدتر شود.

عوارض:

عوارض جانبی معمولا بهغلظت دارو، ویسکوزیته، میزان و سرعتتجویز بستگی دارد. عوارض جانبی ایندارو معمولا محدود و کوتاه مدت است. درافراد صرعی احتمال بروز تشنجاتصرعی ناشی از تزریق دارو مشاهده شدهاست. یکی از عوارض این دارو از دسترفتن آب بدن بیمار به خصوصخردسالان و یا سالخوردگان است کهنسبت به این عارضه حساستر میباشند.از عوارض شایع این دارو در تزریق داخل نخاعی سردرد، تهوع و استفراغمیباشد. تداخل های دارویی: مصرف همزمان ایندارو به صورت تزریق داخل نخاعی باداروهای ضد افسردگی سه حلقهای،داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی،داروهای کاهنده اشتها، کافئین،فنوتیازینها، داروهای مقلد سمپاتیک وگزانتینها و مهارکنندههایمنوآمینواکسیداز ممکن است باعث افزایشحملات صرعی گردند. مصرف همزمانگلوکوکورتیکوئیدها با این دارو در تزریقزیر عنکبوتیه ممکن است منجر به بروزالتهاب گردد، اگرچه تجویز این دو داروگاهی اوقات با فاصله مناسب صورتمیگیرد.

نکات:

1 ـ برای بیماران مبتلا بهآلرژی یا آسم، دیابت، بیماریهای پیشرفتهعروقی، بیماریهای عفونی باید با احتیاطمصرف شود. 2 ـ در طول مدت تزریق و چند ساعت بعداز آن باید از حرکت بیمار جلوگیری کرد. 3 ـ بیمار باید از تحرک و بلعیدن طی تزریقبرای آرتریوگرافی سر و گردن خودداریکند. 4 ـ محلولهای تزریقی یکبار مصرف استو بنابراین باقیمانده آن باید دور ریختهشود.

میزان مصرف:

3/75 گرم متریزامید حاوی1/81 میلیگرم ید میباشد و برای رقیقکردن آن از محلولهای 0/005 درصدبیکربنات سدیم استفاده میگردد. درمیلوگرافی در ناحیه کمر 10-15 میلیلیتر،در میلوگرافی ناحیه سینه 12 میلیلیتر، درمیلوگرافی ناحیه گردن 10 میلیلیتر و درمیلوگرافی تمام ستون فقرات و کمر نیز 10میلیلیتر از این دارو تزریق میگردد. درسیسترنوگرافی کامپیوتری (تزریق درناحیه کمر) 4-6 میلیلیتر تجویز میشود. در آرتریوگرافی شریانهای محیطی25-65 میلیلیتر، در ناحیه سر و گردن30-60 میلیلیتر تزریق میشود کهمیتوان در سهبار تزریق و حداکثر تا 120میلیلیتر از محلول این دارو استفاده کرد.میزان ید معادل در میلوگرافی220-300mg/ml و در آرتریوگرافی370mg/ml میباشد. حداکثرمقدار یدتزریقی در مورد داخل نخاعی 3 گرم و درمورد تزریق داخل عروقی 87/5 گرم است.در کودکان در میلوگرافی ناحیه کمر یاسینه و سر و گردن با توجه به سن بیمار از2 ماهگی تا 18 سال از مقادیر 10 ـ 2 میلیلیتر تا 10 میلی لیتر تزریق میگردد. میزانید آن نیز در حدود 170-230mg/ml تنظیممیگردد. در سیسترنوگرافی از طریقتزریق مستقیم، در کودکان با سن تا دو ماهمقدار 2-3 میلیلیتر از محلول حاوی170-220mg/ml ید و در بیماران با سن8-18 سال 3-6 میلیلیتر از همین محلولمصرف میگردد. برای ونتریکولوگرافی وموارد دیگر مقدار مصرف بسته به سنبیمار جداگانه تعیین میگردد.

تداخل داروئی:

اشکال:

Injection: 3.75g/20ml