این دارو بهعنوان دارویتشخیصی در بیماریهای عروقی، اختلالاتمجاری صفراوی، اختلالات مغزی،اختلالات ورید باب یا ورید طحال واختلالات مجاری ادرار مصرف میشود.همچنین بهعنوان ماده حاجب در تشخیصبیماریهای مفصل و دیسک، افزایش دهندهکنتراست در مقطعنگاری کامپیوتری ازبدن، اختلالاتگوارشی و بیماریهایقلبیاستفاده میشود.
این دارو بهمقدار کمی ازمجرای گوارشی جذب میشود. بعدازتزریق بینمهرهای، داخل مفصلی، داخلعضلانی یا داخل طحال به سرعت جذبشده و پساز تزریق وریدی در عروقبهسرعت در مایعات بینسلولی توزیعمیگردد. اتصال آنبه پروتئینهای پلاسماکماست و در صورت عملکرد طبیعی کلیه،نیمه عمر پلاسمائی آن 30-60 دقیقهمیباشد. دفع دارو از طریق کلیه است.
ترکیبات آلی ید در هنگام عبوراز مجاری مختلف بدن با جذب اشعه Xباعث تشخیص ساختار بافت موردنظرمیشوند. شدت جذب اشعه به غلظت یدبستگی دارد.
در موارد سابقهحساسیت مفرط به ید یا مواد حاجب یددار،برای میلوگرافی، برای آنژیوگرافی مغزییا توموگرافی کامپیوتری مغز در بیمارانمبتلا به خونریزی زیر عنکبوتیه و برایهیستروسالپنژگرافی در حضور عفونت یاالتهاب حفره لگنی، هنگام خونریزیقاعدگی و بارداری از این دارو نبایداستفاده کرد.
1 ـ با مصرف دیاتریزواتمگلومین تزریقی به خصوص در صورتتزریقهای مکرر، احتمال بروز تشنج درشیرخواران وجود دارد. 2 ـ به علت اثر اسموتیک این داروها در دفعو از دست رفتن آب بدن از طریق ادرار، درشیرخواران، خردسالان یا بیمارانسالخورده، به خصوص در صورت ابتلایبه پرادراری، کم ادراری، دیابت یا کاهشقبلی آب بدن ممکن است بدتر شود. 3 ـ در صورت وجود تصلب شرائینمغزی، افزایش فشار داخل جمجمه،ضایعات اولیه یا متاستاتیک مغز با احتیاطمصرف گردد.
عوارض جانبی معمولا بهغلظت دارو، ویسکوزیته، میزان و سرعتتجویز بستگی دارد. بدلیل مقادیر کم یدموجود در فرآورده یا آزاد شده از آنممکن است موجب پرکاری غده تیروئیدگردد. در صورت تزریق این دارو با غلظت60% در داخل فضای زیر عنکبوتیه ممکناست تشنج و مرگ بروز کند. بروزنارسائی حاد کلیوی پس از تزریق داخلعروقی دیاتریزوات در طول پرتونگاریدفعی از مجاری ادراری به خصوص دربیماران مبتلا به آسیب کلیوی ناشی ازبیماریهای دیگر گزارش شده است. ضعفشدیدو غیرعادی ناشی از کاهش فشارخون، خسخس یا اشکال در تنفس،احساس گرمی و برافروختگی غیرعادیپوست، تهوع و استفراغ، طعم فلزی،سرگیجه، سردرد، التهاب بینی، سرفه،خارش، اختلال بینائی، عطسه، بزرگی غددبزاقی، کاهش یا افزایش ضربان قلب،اختلالات ECG، آریتمی قلبی، شوک وایست قلبی از عوارض عمومی نسبتا شایعهستند. از عوارض موضعی میتوان ازدردو آسیب بافتی در ناحیه تزریق،ترومبوفلبیت، ترومبوزیس، اسپاسموریدی و آمبولیسم نام برد. تداخل های دارویی: ترکیباتی که برایپرتونگاری از کیسه صفرا مصرفمیشوند در صورتی که همزمان یا مدتکوتاهی بعداز تزریق وریدیدیاتریزوآتها مصرف شوند، ممکن استخطر بروزمسمومیت کلیه را افزایش دهند.مصرف همزمان با داروهای تنگ کنندهعروق میتواند خطرات بروز اثرات عصبیاین دارو را افزایش دهد. مصرف ترکیبات حاجب یددار ممکن استبا تستهای عملکرد تیروئید، آزمایشاتانعقاد خون و بعضی از تستهای خاصادرار تداخل داشته باشد.
1 ـ در میلوگرافی یامعاینه کیستها یا سینوسهای پشتی کهممکن است با فضای زیر عنکبوتیه مرتبطباشند، استفاده از این مواد حاجب توصیهنمیشود. 2 ـ برای جلوگیری از آسپیراسیونمحتویات معده، پیش از انجام آزمون غذامصرف نشود، اما خوردن مایعات رقیقمنعی ندارد. 3 ـ برای بیماران آسمییا افراد با سابقهآلرژی، بیماران مبتلابه نارسائیکلیوییاکبدی و بیماران مستعدبه ابتلاء بهنارسائی کلیوی با احتیاط مصرف شود. 4 ـ قبل از تجویز مقدار اصلی، تزریق داخلوریدی 0/5-1 میلی لیتر از فرآورده بهمنظور تست حساسیت توصیه میشود.اگرچه وسایل لازم برای جلوگیری ازواکنشهای حساسیتی باید در دسترسباشند. 5 ـ در افراد خیلی جوان یا پیر و بیمارانناتوان، بیماران مبتلا به فشارخون بالا،بیماری قلبی پیشرفته، فئوکوموسیتوم،کمخونی داسیشکل و پرکاری غدهتیروئید، احتمال بروز عوارض جانبیافزایش میدهد.
در بزرگسالان برایپرتونگاری از مجرای گوارشی مقدار30-90 میلیلیتر بصورت خوراکی ویامقدار 240 میلیلیتر از محلول 76% ازراهمقعدی مصرف میشود. برایتصویربرداری از بدن (CT) 240 میلیلیترمحلول رقیق شده 15-30 دقیقه قبلازآزمایش مصرف میشود. محلولرقیقشده را میتوان از حلکردن 25میلیلیتر آن در یکلیتر آب آشامیدنیبهدست آورد. مقدار مصرف آن برایپرتونگاری از مجرای گوارشی در کودکانتا سن 5 سال مقدار 30 میلیلیتر و درکودکان 5-10 سال مقدار 60 میلیلیتر به صورت خوراکی است. برای پرتونگاریاز قلب و عروق مقدار 30-50 میلی لیتر از محلول 76% ازطریق کاتتر بسرعت طی1-2 ثانیه در یک ورید بزرگ محیطی و یا در حفرات قلب یا عروق بزرگ مرتبطتزریق میشود. در آنژیوگرافی مغز برای نمایان ساختن عروق مغزی، مقدار10 میلیلیتر از محلول 60% به وسیلهجراحی در شریان سبات اصلی تزریقمیشود. برای پرتونگاری از آئورت مقدار 15-40 میلی لیتر از محلول 76% از طریقکاتتر برگشتی به صورت یکجا تزریقمیشود. در پرتونگاری انتخابی ازشریانهای کلیوی، مقدار 5-10 میلی لیتر ازمحلول 76% از طریق کاتتر در شریانکلیوی تزریق میشود و در صورت نیازاین مقدار تکرار میگردد. در سایر موارد از محلول 76% با نظر پزشکاستفاده گردد. مقدار مصرف دارو درکودکان نیز با توجه به وزن بدن با نظرپزشک تعیین میگردد.
Injection: 76%, 60% (MeglumineDiatrzoate + Sodium Diatrzoate) Oral Solution: 40% (400 mg/ml)(Meglumine Diatrzoate + SodiumDiatrzoate)